گزارش جلسه ۰۲/۰۸/۱۳۹۵ (جلسه ۱۲۵)
موضوع این جلسه: نجوم در قرآن (انسان،کیهان،عرفان)
ارائه شده توسط آقای محمد حسین مصدق
برای مطالعه ی گزارش به ادامه مطلب مراجعه کنید.
اولین جلسه کلاسهای نجوم در قرآن گروه نجوم پرن در تاریخ ٩۵/٨/٢ با موضوع "انسان،کیهان،عرفان"برگزار شد.
در ابتدا آقای مصدق مقدماتی در مورد علم در قرآن و کیهانشناسی در قرآن و نحوه نگرش قرآن به موضوع علم و طبیعت پرداختند، مسایلی از قبیل：
آیا میتوان قرآن را یک کتاب علمی دانست؟
علم در قرآن به چه معناست؟
هدف از مطرح شدن آیات آفرینش و پدیده های طبیعی در قرآن چیست؟
و...
نتیجه بطور خلاصه اینگونه بیان شد که قرآن در اصل کتاب برنامه زندگی انسان است و وجود اشارات علمی در قرآن نیز در همین راستا میباشد و علم بگونه ای در قرآن مطرح شده که رابطه بین انسان و خدا را تاکید میکند. نه مانند برخی علوم دانشگاهی که علم منهای انسان و خدا تدریس میشود.
بنابراین ترکیبی از انسان شناسی و کیهانشناسی در قرآن منجر به کسب معرفتی بالا بنام عرفان خواهد شد.
(انسان+کیهان=عرفان)
همانگونه که در آیه ۵٣ سوره فصلت به سیر آفاقی و انفسی هر دو اشاره شده است.
با این مقدمه سراغ آیه ۵۴ سوره اعراف رفتیم که به آیه سخره معروف است و مداومت بر تلاوت آن در روایات تاکید شده بخصوص برای دفع سحر و شر شیاطین و...
در ابتدای آیه به خلقت آسمانها و زمین در شش روز اشاره شده که در اینجا روز بمعنای یک شبانه روز ٢۴ ساعته نیست بلکه منظور شش مرحله زمانی است که خلقت تکوین یافته.
سپس در مورد کلمه "عرش" صحبت شد که بزرگترین مخلوق خدا و مرکز فرماندهی کل آسمانها و زمین است و همه امور خلقت از آنجا تدبیر میشود و دوباره به همانجا بازگشت میکند.
در ادامه آیه به پوشش شب توسط روز اشاره میکند که نشان میدهد شب در واقع بدون پوشش است و روز با پوشش نورانی خود که در جو پخش میشود آسمان را میپوشاند و ستارگان محو میشوند.
همچنین در عبارت "یطلبه حثیثا" نیز نکاتی وجود دارد
اول اینکه "یطلبه" وجود همزمان شب وروز را میرساند و بنحوی اشاره به کرویت زمین دارد چون در زمین تخت امکان وجود همزمان شب وروز وجود ندارد.
دوم اینکه کلمه "حثیثا" اشاره به سرعت زیاد حرکت چرخشی زمین دارد در حالیکه ما این سرعت را اصلا احساس نمیکنیم.
در ادامه اشاره میشود که خورشید و ماه و ستارگان همگی مسخر امر خداوند و مطیع فرمان او هستند.
و بیان شد که مشرکان در زمان پیامبر اسلام(ص) خداوند را بعنوان خالق جهان قبول داشتند ولی در ربوبیت و امر و تدبیر امور جهان برای خداوند شریک قرار داده بودند.
بنابراین در پایان آیه به مبحث مهم خلق و امر اشاره میشود.
(الا له الخلق و الامر)
با بررسی آیات قرآنی تفاوتهایی بین خلق و امر مشاهده میشود ازجمله اینکه خلق بصورت تدریجی و در طول زمان صورت میگیرد ولی امر بصورت آنی و بدون زمان است.
برخی از مفسرین قایل به دو عالم خلق و عالم امر هستند (با عناوینی نظیر عالم ملک و ملکوت-جسم و روح-ظاهر وباطن و...) بطوریکه هر چیزی در عالم یک جنبه ظاهری و خلقی دارد و یک جنبه باطنی و امری.
آسمانها نیز یک جنبه ساختمان ظاهری دارد که با تلسکوپها توسط منجمین مشاهده و رصد میشود و یک جنبه باطنی و ملکوتی که افرادی خاص لیاقت دیدن آن را دارند. همانطور که خداوند ملکوت آسمانها و زمین را به حضرت ابراهیم(ع) نشان داد و همچنین در سفر معراج پیامبر اکرم(ص).
جلسه بعدی نجوم در قرآن ان شاالله دو هفته آینده ١۶ آبان برگزار خواهد شد.
دانلود فایل صوتی جلسه
دانلود کتاب تبیین جهان و انسان - مرتضی رضوی (معرفی شده در جلسه)
