روستای دشت‌ده از توابع شهرستان یزد به علت برخورداری از تاریکی نسبتا مطلوب در شب و آسمانی پرستاره، محلی است که رصدگران، عکاسان و گردشگران نجومی را به خود جذب کرده است به طوری که گروه‌های نجومی داخل و حتی خارج از استان جهت انجام پروژه‌های نجومی خود از آسمان شب این روستا بهره‌مند می‌شوند و تعامل خوبی نیز با اهالی زحمت‌کش این روستا دارند.
این روستا همچنین یکی از نقاط رصدی جهت استهلال ماه‌های قمری است که گروه‌های استهلال دفتر مقام معظم رهبری(مدظله العالی) جهت رصد هلال اول ماه به این رصدگاه اعزام می شوند.
منجمین معمولاً برای خلاصی از آلودگی نوری شهرها و یافتن رصدگاهی مناسب مجبورند ده‌ها و بلکه صدها کیلومتر از شهرها دور شوند در حالی که رصدگاه دشت‌ده یزد با فاصله نزدیک حدود 40 کیلومتر تا مرکز شهر، به علت قرار گرفتن در موقعیتی ویژه که در محصور کوه‌های دربید است رصدگاهی بسیار مناسب را برای منجمین به وجود آورده است.
اخیرا نیز تعدادی از سرمایه‌گذاران اقدام به احداث رصدگاه در این منطقه نموده اند که به زودی به عنوان اولین رصدگاه استان یزد به بهره برداری خواهد رسید.
علی رغم جاذبه های نجومی و گردشگری این منطقه مع الاسف اخیراً با خبر شدیم که قرار است از سوی شرکت توزیع برق استان به این منطقه برق رسانی شود که به تبع آن روشنایی نیز وارد منطقه خواهد شد. در حالیکه روشن شدن فقط یک چراغ در این منطقه کافی است که آسمان شب این رصدگاه را به کلی نابود کند.
ما رصدگران گروه نجوم پرن یزد به همراه سایر منجمین استان نگرانی خود را از این موضوع اعلام می کنیم و خواستاریم که مسئولین ذیربط با نگاه ویژه به این منطقه از اقداماتی که منجر به تخریب و آلودگی آن می گردد اجتناب نمایند.
خوشبختانه چند سالی است که کمیته رفع آلودگی نوری استان یزد تحت نظر شرکت توزیع برق و متشکل از نمایندگان دستگاه های مربوطه از جمله استانداری، شهرداری، حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی، صنایع و معادن، نیروی انتظامی و غیره تشکیل گردیده است و در سال 1392 همایشی کشوری در زمینه آلودگی نوری، تهدیدها و مضرات آن برگزار نمود اما متأسفانه هنوز مقوله خطر آلودگی نوری در بسیاری از ارگانها و حتی اداره برق به درستی درک نشده و هر روزه شاهد گسترش آلودگی نوری در اماکن شهری و حومه شهری در اثر نورپردازی های غیر استاندارد می باشیم که اگر این روند ادامه پیدا کند در آینده ای نزدیک هیچ رصدگاهی برای منجمین کشور باقی نخواهد ماند و با صنعت آستروتوریسم که استان یزد ظرفیت قطب نجومی کشور در این صنعت را دارد، باید خداحافظی کرد.
ما منجمین یزد خواستار رسیدگی مسئولین به این موضوع هستیم و به ویژه از کمیته رفع آلودگی نوری استان انتظار داریم تا با اهتمام جدی و اقدام عملی و به موقع خود مانع از نابودی رصدگاه دشت ده و سایر رصدگاه های استان گردد.
تصاویری زیبا از آسمان شب روستا
آلودگی نوری یزد و سرایت آن به افق غربی روستا
رصدگاه در حال احداث روستا